Over de muurschildering

Leuven is een prachtig kunstwerk rijker! Een unieke muurschildering in de Bierbeekstraat herinnert aan een grote dame van het Leuvense verzet. De Bewonersgroep Bierbeekstraat vond het niet meer dan gepast dat de lokale verzetsheldin een mooi eerbetoon krijgt. Dank zij het imposante kunstwerk van Gerolf Van de Perre blijft de herinnering levend en vergeten we niet welke onwaarschijnlijke zaken zich in deze buurt afspeelden.

Beelden van de inhuldiging op 17 oktober 2021. Beeld en montage: Bálint Juhász.

Het verhaal van de muurschildering

Het begon allemaal met het achturenapplaus voor de mensen van de zorg tijdens de lockdown. Verrassend veel mensen van de straat deden mee. En na het applaus gingen we zingen, want mijn buurvrouw Aag is vioollerares en haar zoon speelt erg goed contrabas. Het begon met Bella Ciao en week na week groeide zowel ons repertorium als het aantal bewoners die meededen. We leerden elkaar kennen.

Tot mijn andere buurman, Erik Lesire, mij vroeg of ik Hortense Daman kende. Hij gaf me het boek over haar leven: Kind in de oorlog. Die jonge vrouw was op jonge leeftijd beginnen meewerken met het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Amper zestien was ze. En het had zich hier allemaal in onze wijk afgespeeld. Ik zei tegen Erik, daar moeten we iets mee doen, dat kan toch niet dat die vrouw hier niet door iedereen in Leuven gekend is! Een muurschildering, misschien, in onze straat. Een heel groot portret van Hortense Daman.

Ik kende Patrick De Ceuster, die een mooie muurschildering van Mawda op haar schommel had gemaakt. Hij maakte een ontwerp en bracht ons in contact met de wijkmanager van de Kom­op­voor­uw­Wijkprojecten. Alle mensen die wij aanspraken over ons plan om een grote muurschildering te maken van Hortense waren enthousiast.

Erik en ik wandelden de straat af om te zien waar er een muurschildering kon komen. De mooi gerestaureerde blinde zijgevel van nummer 82 leek ons geschikt. Een spannend moment was toen ik aanbelde bij Paul Smeyers. Zou hij zijn grote mooie gevel willen lenen voor zo’n muurschildering? Paul hoorde mijn verhaal en zei direct: ja natuurlijk, graag zelfs. Hij kende het verhaal van Hortense Daman.

Ondertussen circuleerde het boek in de straat. We spraken de mensen aan en telkens was de reactie: wow! Prachtig idee, goed wat jullie doen!

Om ons project bij de stad in te dienen, moesten we haast maken: 15 februari was de deadline. We hadden minstens twaalf wijkbewoners nodig, die mee het project steunden. Mijn buren Aag, Erik, Anton en Eden, Jonas en Lore sprongen bij en ieder deed een stuk van de straat. Zo vonden we geen twaalf, maar 61 ‘steunende wijkbewoners’.

Het lukte Erik Lesire ook om de dochter van Hortense, die in Engeland woont, te vinden. Er kwamen verhalen van de familie van Hortense, van ouderen die de winkel van de Damans nog gekend hadden... Kortom een grote groep van wijkbewoners stuwde het project vooruit.

Na een paar maanden keurde de stad ons K­O­W­project goed. We lieten drie kunstenaars, die een ontwerp hadden ingediend, hun werk voor de gevel in kwestie voorstellen en verdedigen . 153 wijkbewoners namen deel aan de stemming. Daarbij kreeg het ontwerp van Gerolf Van de Perre de meeste steun.

En nu zijn we zover, het schilderen is achter de rug en op 17 oktober werd de prachtige muurschildering ingehuldigd.

Het is een eerbetoon aan Hortense, en aan het verzet. Zij was een belangrijke koerier van korpscommandant Louis Van Brussel van de Leuvense Partizanen. Haar dekmantel was het werk voor de groentenwinkel van haar ouders in de Pleinstraat. Maar onder de aardappelen en eieren in haar fietsmandje, zaten vaak rapporten of wapentuig voor de verzetslieden. Ze wist zich meestal uit hachelijke situaties en Duitse controles te redden met haar jeugdige vrouwelijke flair en stalen zenuwen. Door verraad kwam ze in handen van de Gestapo en werd naar het concentratiekamp van Ravensbrück gestuurd. Ze overleefde het kamp en ging na de oorlog met haar man, een Britse militair, in Engeland wonen.

Het is niet normaal dat zo’n moedige mensen als zij, zo weinig gekend zijn. In andere landen worden verzetslui tegen het nazisme geëerd en herdacht. Denken we maar aan de Nederlandse Hannie Schaft, vereeuwigd door Theun De Vries in zijn boek ‘Het meisje met het rode haar’, dat ook nog verfilmd werd.

Met ons project willen we het verhaal en de figuur van Hortense Daman meer bekendheid geven.

Free Van Doorslaer (2021)

Het kunstwerk werd geschilderd door Gerolf Van de Perre

Over Gerolf Van de Perre

Geboren te Sint-­Amandsberg, 1965
Klassieke Humaniora aan het Dendermondse Heilige­Maagdcollege.
Opleiding schilderkunst in het Hogere Sint­Lucasinstituut te Gent.
Sinds 1990 leerkracht deeltijds kunstonderwijs aan de Sint­Lucas Academie Gent.
Woont in Leuven sinds 2003, gehuwd met Martine torfs, vader van Linus (2002) en Ada (2004).

Artistiek werk

  • Een verblijf in China (1999 — 2002) tijdens de dramatische ombouw van grootsteden inspireerde tot picturaal werk dat beeldvertellingen vormde: Steenstof, Huishulp en Het graf van de keizer.
  • Een dramatische vernietiging van een stadsgezicht vormt het constante beeld in Gewonde Stad (2014), over de Groote Oorlog in Leuven, met tekst van Johanna Spaey.
  • Fragmenten uit De aantekeningen van Malte Laurids Brigge (1910), de roman van dichter
    R.M. Rilke, waaronder de beklijvende beschrijving van de afbraak van huizen, bewerkte hij in 2010 tot de beeldroman Dichter in de massa. Rilke staat ook centraal in Spiegel-beeldessay (2015).
  • Een tweede honderdjarige roman, ‘Le grand Meaulnes’ evoceerde hij op vraag van het kasteel van Gaasbeek in een tentoonstelling (2016).

Bibliografie

  • Le grand Meaulnes revisited, 2016, Uitgeverij Snoeck
  • Spiegel-beeldessay, 2015, speciaalnummer van Kunsttijdschrift Vlaanderen
  • Gewonde stad, 2014, uitgeverij Bezige Bij Antwerpen
  • Dichter in de massa, 2010, uitgeverij Atlas
  • Het graf van de keizer, 2008, uitgeverij Bries
  • The emperor’s tomb, 2008, uitgeverij Bries
  • Huishulp, 2007, uitgeverij Oogachtend
  • Steenstof, 2003, uitgeverij Oogachtend
  • Domweg dapper, 2003, speciaalnummer van het trage vuur, tijdschrift voor Chinese literatuur.

Recente solotentoonstellingen

  • 4de wandschappen/4th Wall Paintings, 2018, Romaanse Poort, Expo Leuven
  • Gerolf van de Perre, dichter bij een eeuw geleden, 2016, Oud stadhuis, Ninove
  • Gerolf Van de Perre, Meaulnes, 2016, Kasteel van Gaasbeek
  • Spiegel-beeldessay, 2015, Gent, Sint­Niklaaskerk
  • Gewonde stad, 2014, Leuven, Universiteitsbibliotheek
  • Spiegels keren licht om, 2014, Puurs, bibliotheek en cultureel centrum
  • Spiegels keren licht om, 2013, Hasselt cultureel centrum
  • De sporen en de massa, 2012, Meigem kunstengalerij d’Apostrophe
  • Dichter in de massa, 2011, Watou, Kunstenfestival

Bekroning

  • VPRO­debuutprijs voor Steenstof, 2003, met tentoonstelling in Haarlem